top of page
  • Ariën Rasmijn

Caya ta hot


Ta mas cu bisto awo cu Aruba tin un problema grandi cu crimen. Mi no ta bisa cu e ta creciente, pero grandi. Ta imposibel pa nenga of sconde su magnitud of con diep e ta pega den nos sociedad. Criminalidad riba nos isla ta riba tal nivel cu e por toca cada persona, no obstante cua bario of clase social bo ta. Tur hende conose un persona cu a yega di wordo atraca of cu su cas of auto a haya bishita di ladron, of pio. Arma di candela ta den cantidad grandi scondi den cashi, glove compartment, bou cama y den jeans di hobennan pa hopi aña caba. Hopi aña pasa caba un bon amigo dimi cu tabata traha cu mucha na scolnan rond di Aruba tabata contami di con facil por haya cos di tira y con esaki tabata birando un factor importante den con hobennan, muchanan apenas den hopi caso, tabata deal cu otro riba caya.

Gobernantenan sinembargo tabata claramente preocupa cu, lagami yame asina: e parti comercial di goberna, cual en general ta ensera otro asuntonan. Durante e ultimo ocho añanan di AVP en minister encarga cu asuntonan social tabata desmantelando e fundacionnan encarga cu opvang di muchanan cu tabata biba den situacionnan precario. Esaki a sali na cla ora cu casonan di pedofilia a cuminsa surgi den prensa y e minister dilanti representantenan di e fundacionnan mester a admiti na prensa cu structuralmente nan tabata hayando menos placa cada aña. Na e momento ey niun hende tabata por a sospecha cu e minister aki tabata enriqueciendo su mes illicitamente cu su otro cartera, esun di Labor. Kizas e manera sin midi cu e tabata haciendo esaki tabata pa compensa pa e hecho cu no tin niun cen pa gana cu Asuntonan Social…


Awo si bo wak con gobernantenan a hinca nan mes den criminalidad, kico bo ta kere cu e efecto di esaki lo ta riba percepcion di hendenan cu kizas ta mira nan como ehempel di exito? Voorbeeldfunctie no ta djis un palabra bashi. Hobennan tambe ta wak loke Paul, Benny y Otmar - pero tambe nan amigonan den comercio local - a wordo acusa di dje y ta pensa: "Pakico ami no?"


Anyway, na e momento di e conferencia di prensa ey, e unico cos cu e fundacionnan por a presenta como solucion tabata un poster chambon splicando e structura den cual nan tabata opera y ken tin cu yama si sospecha di un caso. Awo mi ta referi na pedofilia, cual ta un problema extremo pero basta comun riba nos isla y den region, pero e trabou di e fundacionnan aki ta ensera hopi mas cu djis e problematica aki. Hecho ta cu si bo ta un mucha den un situacion di pobresa, negligencia, uzo di droga, alcohol, mama hoben soltera of mayornan violento, e chens cu bo lo haya bo mes cu un arma den bo man of punta na bo cabes ta mas grandi. Pero pa un of otro motibo nos ta prefera di keda wak otro banda y distrae nos mes cu otro cos, hasta ora e candela ta keda yega mas y mas serca di nos.

Asuntonan Social y Educacion ta na unda maneho y inversionnan masal y structural mester tuma lugar, pero nan no ta cartera hot. Nunca nan tabata tampoco. E regla ta semper cu net e carteranan aki no ta duna resultado durante un solo termino di gobernacion. Y gobernantenan kier haci dos cos so: strika y pronkea. Preferibel tur dos den mesun tiro y si no por strika, a lo menos lag’e pober pronkea sikiera. Ministernan kier parti tereno cu permiso y nan kier e glamour di Turismo, e contractnan pa Salubridad y e stripclubnan na Caracas y Houston ora tin cu papia di refineria. Eynan e poder ta. Eynan e contactonan ta cu por laga algo cay riba bo cuenta offshore na Delaware. E carteranan ey ta loke e ministernan cu talento, e djakanan bibo cu ta pone cos sosode, kier. Mescos cu medio Ambiente, Asuntonan Social y Educacion ta bay pa esun cu no mag mishi cu cosnan cu por hincanan den problema, of pa esnan cu ta principiante of cu no ta wordo tuma na serio toch. Y asina e carteranan crucial ta keda den e mannan mas zwak. Y en bes di drecha nos fundeshi educativoy vangnet social ta duna contract na famia y yiu di campañador pa nan por keda come durante pandemia, y si tin placa no ta inverti den e docentenan of den material, pero solamente den drecha edificio of den paga e werksternan cu Obispado mes por a bay paga si nan no a pone presion y duna oorkonde di Papa di Roma na ministernan cu claramente no kier compronde e concepto di separacion di misa y estado cu ta ancra den nos Staatsregeling. Paso si mi no por gana niun kachikachi bou mesa, a lo menos mi por pronkea cu un lik di verf nobo riba muraya di scol of laba mi picanan carnal cu un papelito for di Vaticano.

Mientras tanto mas mucha ta haya nan mes pega den un bida sin perspectiva, sin manera pa haya e asistencia necesario pa sikiera por bay scol na drechi anto sin hamber, pa no papia mes di haya un chens pa por surpasa nan trauma y scapa nan destino cruel. Anto ata e muchanan aki ta esnan cu ta caba na tira otro muchanan mata pa letterlijk coi loco. Nan ta esunnan cu - si nan no muri hoben na man di otro of na man di nan mesun depresion - ta crese bira problemanan grandi pa nan famia, nan bario, nos sistema hudicial, nos turismo y e calidad di bida di tur hende cu awo tin cu pone tralie dilanti nan bentana di camber y mester sera nan porta di cas, hasta ora nan ta na cas. Tur esaki den un comunidad cu pa cuminsa caba no ta kere mas den e integridad di ambtenaarnan, gobernantenan y comercio. Corda den e efectividad di nos sistema hudicial y den polis cu mes ta haya su mes meti den casonan di corupcion y malconducta. Anto ora nan actua porfin, e ta keda na para y controla Nissan March den trafico. Nada mas. Mas soficistica cu esey nan wega no por ta. Anto by the way, abo ta echt kere cu ATA por sigui bende Aruba manera un isla safe cu tanto tiramento tumando lugar? Nos ta cayendo cu wowo habri den un abismo for di cual nos lo no por sali mas. Nos comunidad ta birando un ghetto violento di punta pa punta y cada ken ta pa su mes.

Loke ta duel mi infinitamente ta cu tempo cu e colonizador Hulandes a yega y a pone scol, nan punto di salida tabata pa djis laga nos siña skirbi, lesa y obedece. Pasobra nan no tabata considera nos como mas cu djis trahado di veld. E tragedia di esaki tabata cu nos mes a sigui perpetua e idea aki door di traha scolnan pa elite local cu cantidadnan limita anto na final ni e calidad di esey nos por a mantene drechi. E ironia - y ta duel mi pa bisa esaki - ta awo cu e unico opcion cu kizas por yuda nos recupera algo di loke nos a perde na paz social ta si e mesun colonizador ey cu a pompa nos pa cuminsa tuma over atrobe. Pasobra ta mas cu cla cu nos mes no por. En bes di inverti den un manera duradero pa tur nos generacionnan haya educacion y sosten social basico di calidad, nos a prefera di fiesta, saquea, wak otro banda y distrae nos mes cu e glamour y e fantasia di One Happy Island. Pasobra hey, laga pa ken? Awel ta net esey ta loke bo atracador ta bay bisa den bo orea ora e mara bo na bo stul cu bo mesun waya di colga paña. Wak bo caya.

0 opmerkingen
Ad SETAR Complete 60+.gif
bottom of page