De Rugzak

Het doet elke keer minstens zoveel pijn. Minder wordt het nooit. En wat daar extra bovenop komt zijn de gevoelens van woede en onmacht. Alweer iemand die besluit om uit het leven te stappen en alweer praten we er toch liever eromheen, uit eerbied en empathie en misschien ook ongemak en zelfs schaamte. Er zijn er zelfs die gewoon weglopen. Geestelijke gezondheidszorg is Volksgezondheid, maar de minister heeft het samen met verslavingszorg (nog zo’n onderwerp) letterlijk in de schoot van de kersverse minister van Justitie geworpen. Dangui Oduber trekt dit soort confronterende onderwerpen kennelijk niet en houdt zich liever bezig met nieuwe vluchten, meer hotelkamers en als het even kan niet eens meer met het ziekenhuis, want daar valt ook geen winst meer voor hem te behalen. De vraag is nu of Rocco Tjon, kersvers maar wel opgezadeld met niet een maar twee loodzware portefeuilles, de tijd en ruimte zal hebben om daadwerkelijk iets te kunnen doen aan die twee koppijndossiers die hij extra op zijn bureau kreeg gesmeten.

Verslavingszorg is al een hele andere en bomvolle can of worms die zeker ook dikke raakvlakken heeft met geestelijke gezondheidszorg, maar dit keer wil ik het – noodgedwongen nogmaals – hebben over het stigma rond zelfmoord en het tekort aan geestelijke zorg en met name bij een depressie zo ernstig dat iemand besluit om er een eind aan te maken. We zijn ons er nog steeds niet volledig van bewust dat het iedereen kan overkomen. Er zijn gevallen die zich min of meer aankondigen met statements en gedrag, feitelijke schreeuwen om hulp. Daarover kunnen we als maatschappij makkelijker een discussie aangaan hoe de omgeving te hulp had kunnen schieten en de tekorten aan middelen en plaatsen bij Respaldo. Maar wat als het iemand overkomt van wie we het totaal niet verwachten? Wat als het iemand is met een compleet en benijdenswaardig leven en een overschot aan vrienden die echt om hem of haar geven, maar zijn of haar kruis in stilte wenst te dragen? Het is ook in deze gevallen dat duidelijk wordt dat er een plaats moet zijn zonder wachtrijen, zonder drempels en met discretie waar mensen die kampen met de zwaarste gevoelens terecht kunnen. Een nummer, een adres, een ontmoetingsplek in welke hoedanigheid dan ook waar iemand even de rugzak kan laten vallen, een slok water kan nemen, de tranen de vrije loop kan geven, het kan uitschreeuwen als het moet, een knuffel kan krijgen die zo lang kan duren als het moet voordat die zware rugzak weer opgepakt kan worden. Iets, iemand.

Er waren al zo lang signalen van overbelasting bij Respaldo en in de afgelopen periode zijn de meldingen toegenomen mede als gevolg van de pandemie. Na de tragische dood van Jhon Semeleer werd aangekondigd door de toenmalige minister van Sociale Zaken Glenbert Croes dat zelfmoordpreventie onderdeel zou uitmaken van een nieuw sociaal crisisplan. Daar kwam hij later op terug, naar eigen zeggen op advies van het veld. Daarna bleef het stil. Nadat Andres Ras zich vorige week van het leven beroofde bleef het stil. Maar dit keer lijkt het alsof wij met z’n allen ook maar hebben besloten om het onderwerp te vermijden en ons te richten op onze positieve herinneringen aan hem. Dat is begrijpelijk, maar daarmee doen we hem tekort, omdat we ons zo dan ook hebben neergelegd bij de stelling dat er geen hulp is en nooit zal komen en dat je die rugzak maar altijd te dragen hebt in stilte. Andres en al onze vrienden die in stilte lijden verdienen beter. Praat en post er dus gewoon over, breek dat stigma en eis van jouw regering dat er structurele aandacht en ondersteuning komt voor betere en meer toegankelijke geestelijke zorg.