Stenen rapen

Laatst was ik voor het eerst van mijn leven in Parijs. Mijn vrouw en ik hadden een hotel geboekt vlak naast Gare De l’Est en vanuit daar deden we vooral de toeristische dingen, omdat ik toch wel het Louvre en de Eiffeltoren een keer gezien moest hebben en dat soort dingen doe je nou eenmaal de eerste keer.

Het was prima lenteweer en ook Frankrijk heeft de covidmaatregelen grotendeels laten varen. En dus waren de terrassen en de straten vol (Parisiens wonen doorgaans klein en pakken elke gelegenheid om de straat op te gaan) en hadden maar weinig mensen hun mondkapje op. In Berlijn is men nog niet zover, al is de mondkapjesverplichting ook hier losgelaten, met uitzondering van het openbaar vervoer en in ziekenhuizen. Wel heb ik gemerkt dat veel mensen nog altijd wel gewoon hun mondkap uit voorzorg opdoen in de supermarkt en in drukke markthallen. Dus voor ons was Parijs toch wel even wennen. Met de nieuwe omicron-variant die nu dominant is gaan de cijfers weer omhoog en belanden ook weer meer mensen in het ziekenhuis maar een weg terug naar de maatregelen van weleer is er niet meer en ik ga ervan uit dat hetzelfde geldt voor Aruba, waar het aantal positivos opnieuw stijgt, ondanks dat iedereen lijkt te doen alsof Covid niet meer bestaat. Want er is nu eenmaal een exit strategie uitgevoerd, compleet met carnavalsoptocht. Daarvoor waren de cijfers kunstmatig laag gehouden door mensen sneller al genezen te verklaren. Allemaal omwille van het toerisme. En dat heeft enigszins geholpen want ondanks dat morgen de CDC Aruba van code 4 naar code 3 terug schaalt is het blijkbaar druk op de luchthaven. En dat is wat uiteindelijk telt, toch? Butts in airplane seats?

Ik moest tijdens onze trip naar de Franse hoofdstad een paar keer aan mijn eiland denken, want hoewel beide plekken op zich niets met elkaar te maken hebben zijn bepaalde aspecten van massatoerisme wel iets wat ze met elkaar gemeen hebben. Parijs is qua schaal wel van een andere orde. De stad trekt zo’n 30 miljoen bezoekers per jaar, 15 keer zoveel als Aruba voordat de pandemie toesloeg en met name bij de grote toeristische trekpleisters zoals de Eiffeltoren, Montmartre en het Louvre-museum, en activiteiten zoals een rondvaart op de Seine krioelt het van de Amerikanen, Spanjaarden, Duitsers en Hollanders. Op Aruba heb je ook plekken waar het eigenlijk voor niemand leuk meer is vanwege de drukte. En die plekken zijn talrijk omdat die drukte zich voor een groot deel via UTV's en ATV’s verplaatst over het hele eiland. En net zoals de Sacre Coeur in Parijs door al die toeristen eigenlijk amper nog een functionerende kerk genoemd kan worden is de stilte, de spirituele kracht van de kapel van Alto Vista al jaren geleden verloren gegaan. Al moet daarbij wel gezegd worden dat ondanks dat de Sacre Coeur een veelvoud aan meer bezoekers heeft, de kans dat iemand het zou wagen om op een warme dag in bikini daar naar binnen te lopen acht ik klein. In Alto Vista is dat echter dagelijkse kost. Meghan en Becky DGAF, en de locals blijkbaar ook niet want niemand zegt er wat van.

Parijs is ondanks alle toeristen nog altijd wel heel erg van de Parijzenaars. En Parisiens (geboren of niet) zijn een apart volk; ze lijken zich heel erg bewust te zijn van de intrinsieke waarde van hun leefomgeving. Zij denken niet zozeer in de trant van hun woonplaats als ’toeristisch product’, zoals op Aruba wel bij iedereen erin wordt gestampt. Het is nog altijd hun thuis. En ja, het Franse nationalisme speelt daar ook een rol in en als je kijkt naar hoe de presidentsverkiezingen daar er nu voor staan begrijp je dat het helemaal de verkeerde kant kan uitschieten. Maar het feit blijft dat ondanks de irritante drukte in en nabij de tourist traps, met opdringerige verkopers van mini Eiffeltorentjes en hartvormige sloten, Parijs nog altijd héél erg Parijs is. Arubanen liegen tegen toeristen dat het stapelen van rotsen aan de noordkust een traditie in een holle poging om ook een soort van attractie zoals die brug met de sloten (wat inmiddels ook allang verboden is) te creëren. Wij verkopen en airbnb’en woningen liever tegen kunstmatig belachelijk hoog gehouden prijzen aan Amerikanen, dan dat we Arubaanse starters aan een eigen woning helpen. We plegen roofbouw achter roofbouw op plekken waar het eigenlijk niet eens meer kan en vechten voor watersport- en taxivergunningen waar al heel lang geleden de carrying capacity is overschreden. We hebben fantastische lokale restaurants en eigenzinnige, sterke lokale horeca-ondernemers, maar brengen liever een Olive Garden naar het eiland. We doen alsof we hartstikke patriottistisch zijn, maar geven alles wat echt van ons is letterlijk en figuurlijk weg. Of zoals Jeon zong: we hebben een diamant in handen maar willen liever stenen rapen.

Ooit droeg Aruba haar eigen identiteit trots uit. Onze eigen mensen waren onze USP. We waren die unieke parel in de Caribische Zee. Te Europees voor onze zuiderburen, te Latino om te identificeren met de rest van de Caribbean. Zelfs vergeleken met Curaçao en Bonaire staken we heel anders in elkaar. Aruba was Aruba, een eigenzinnige mengelmoes van alle windstreken. Wanneer we zaken zoals carnaval en gaita van onze buren pikten, dan gaven we het onze eigen draai. Je voelde iets eigens, iets dat veel meer was dan het strand en het lekkere weer. Toeristen kwamen voor het strand maar kwamen terug voor wie wij waren. Maar ergens ging dat verloren en werden we een eendimensionale pretpark dat haar duurdere prijskaart eigenlijk allang niet meer kan verantwoorden. Want hoewel niet alles all-inclusive is en we onszelf marketen als meer premium dan Cancun, is onze aanpak en de mentaliteit die we aan onze gasten tonen wel all-inclusive. Willen Bobby en Becky uit Boston stenen stapelen, crossen door de duinen of toch maar een duik doen in Shark Bay? No problem. We vlakken onszelf helemaal weg voor tips of een goed woordje op TripAdvisor. Ergens zijn we de weg helemaal kwijtgeraakt. Datgene wat ons uniek maakt bestaat niet meer. Dat is al heel lang zo. Kijk naar de neppe pakhuizenarchitectuur van de winkels van Plaza Daniel Leo die in de jaren 90 van de vorige eeuw waren gebouwd. De renovatie van Caya Betico Croes en de aanleg van die nutteloze trambaan? Dat was op direct verzoek van de Florida-Caribbean Cruise Association en niet persé voor jouw koopgenot. Bill Marriott en andere hotelbazen hadden, net als de opeenvolgende eigenaren van de raffinaderij, minstens zoveel impact op onze geschiedenis als de Nederlandse kolonisator. Het enige wat ze hoefden te doen was zwaaien met een zak geld.

Crisis of niet, het is hoog tijd dat we echt gaan nadenken over wie we echt zijn en welke prioriteiten we willen stellen om onze identiteit te behouden en zo ons toerisme echt duurzaam te maken. Wapperen met vlaggetjes op 18 maart is niet genoeg. Echte vaderlandsliefde vereist echt duurzame en inclusieve actie, met de natuur, onze cultuur en onze mensen (en daarmee bedoel ik absoluut ook mensen die zelf of wiens ouders niet op het eiland zijn geboren) voorop. Maar zolang we nog in de illusie leven dat we allemaal onze eigen eiland zijn zal het alleen maar slechter gaan met ons.